Những thai phụ bị doạ sinh non cần làm gì?

Bác sĩ Thân Trọng Thạch – Bác sĩ Dương Thị Ngọc Châu

Doạ sinh non là một tình trạng khá phổ biến trong thai kì và chúng cũng gây ra những nỗi lo đáng kể lên những phụ nữ đang mang thai. Bởi lẽ, những đứa trẻ non tháng này sẽ phải đối mặt với khá nhiều nguy cơ về bệnh tật và tử vong. Vậy, trong những trường hợp doạ sinh non này, các mẹ bầu cần làm gì?

SINH NON, DOẠ SINH NON LÀ GÌ?

Theo Tổ chức Y tế Thế Giới (World Health Organization – WHO), sinh non là tình trạng trẻ sinh ra trong khoảng từ 22 tuần đến trước 37 tuần1. Còn đối với doạ sinh non là cụm từ dùng để chỉ nhóm triệu chứng giống với chuyển dạ sinh non nhưng chưa vào chuyển dạ thực sự. 

NHỮNG YẾU TỐ NGUY CƠ CỦA SINH NON

Trong quá trình mang thai, một số yếu tố có thể giúp gợi ý về khả năng sinh non của thai kì lần này. Những yếu tố đó bao gồm:

• Tiền căn sinh non
• Cân nặng trước mang thai của mẹ thấp
• Thuốc lá, chất gây nghiện
• Khoảng thời gian giữa 2 lần mang thai ngắn (ít hơn 18 tháng)
• Ra máu âm đạo khi mang thai
• Nhiễm trùng tiểu, viêm đường sinh dục, bệnh về răng miệng
• Tiền căn thủ thuật ở cổ tử cung như khoét chóp cổ tử cung
• Đa thai

TRIỆU CHỨNG DOẠ SINH NON LÀ GÌ?

Triệu chứng của doạ sinh non sẽ bao gồm những cơn gò tử cung đều đặn gây đau (ít nhất 1 cơn trong 10 phút kéo dài ít nhất 30 phút) (không có tình trạng rỉ ối, vỡ ối) kèm/không kèm những triệu chứng sau:

• Có thể có thay đổi cổ tử cung (độ mở cổ tử cung < 2 cm)
• Tăng dịch tiết, nhầy âm đạo
• Ra huyết ít giống máu kinh
• Trằn bụng, đau lưng

Doạ sinh non có thể vào chuyển dạ sinh non sau đó nhưng cũng có thể ổn định. Vậy trường hợp nào sẽ vào chuyển dạ sinh non và trường hợp nào sẽ ổn định sau đó? 

NHỮNG XÉT NGHIỆM GIÚP ĐÁNH GIÁ VỀ TÌNH TRẠNG DOẠ SINH NON

Không phải tình trạng doạ sinh non nào cũng vào chuyển dạ thực sự. Vì vậy, cần có những xét nghiệm hỗ trợ giúp đánh giá về tình trạng này:

• Siêu âm đo chiều dài kênh cổ tử cung (cervical length – CL): thường là siêu âm đầu dò âm đạo, được thực hiện trong khoảng 22 tuần – 33 tuần 6 ngày đối với những trường có triệu chứng của doạ sinh non. Ngưỡng được xem là chiều dài kênh cổ tử cung ngắn và có nguy cơ cao sinh non thường được sử dụng là 25mm. 
• Đo gò tử cung: bạn sẽ được đặt một đầu dò cơn gò trên bụng để theo dõi số cơn gò của bạn trong một khoảng thời gian nhất định. Thông qua quan sát những cơn gò tử cung này mà bác sĩ có thể đánh giá bạn có vào chuyển dạ hay không và có thể quyết định dùng thuốc giảm gò cho bạn hay không.
• Xét nghiệm fetal fibronectin, PAMG-1: đây là các xét nghiệm sinh hoá có thể giúp cho các bác sĩ tiên đoán về khả năng một thai phụ doạ sinh non có bao nhiêu phần trăm vào chuyển dạ thực sự hay không. Tuy nhiên, hiện tại những xét nghiệm này chưa được thực hiện tại Việt Nam.

NHỮNG CÁCH XỬ TRÍ DOẠ SINH NON TƯƠNG ỨNG VỚI NHỮNG TRƯỜNG HỢP CỤ THỂ

Tuỳ từng trường hợp cụ thể, các mẹ bầu có thể sẽ cần nhập viện hoặc cho về nhà theo dõi như sau:

• Nếu cổ tử cung mở ≥ 3 cm kèm gò tử cung: sản phụ cần được nhập viện, sử dụng thuốc giảm gò, thuốc bảo vệ não thai (thai < 32 tuần) và tiêm hỗ trợ phổi (thai < 34 tuần).
• Nếu cổ tử cung mở < 3 cm kèm gò tử cung:
  • CL < 15 hoặc 20 mm: sản phụ cần được nhập viện, sử dụng thuốc giảm gò, thuốc bảo vệ não thai (thai < 32 tuần) và tiêm hỗ trợ phổi (thai < 34 tuần).
  • Nếu CL dao động từ 15 hoặc 20 mm – 29 mm: cần thêm những xét nghiệm khác để quyết định
  • CL ≥ 30 mm: sản phụ có thể được cho về và theo dõi các triệu chứng của doạ sinh non tại nhà. 

NHỮNG PHƯƠNG PHÁP GIÚP DỰ PHÒNG SINH NON

Để dự phòng sinh non, nhiều phương pháp cũng được áp dụng để các mẹ bầu có một thai kì đủ tháng:

• Progesterone: đây là loại thuốc đầu tay thường được sử dụng cho thai phụ doạ sinh non để giúp các mẹ bầu dự phòng nguy cơ sinh non trong thai kì. Thuốc có thể được đặt ngã âm đạo hoặc trực tràng.
• Khâu vòng cổ tử cung: đây là một phương pháp xâm lấn, được thực hiện tại bệnh viện dưới tác dụng của tê tuỷ sống. Khâu vòng cổ tử cung giúp tạo một lực lên cổ tử cung, giúp giữ thai cho đến khi đủ trưởng thành. Phương pháp này thường được thực hiện qua ngã âm đạo, đôi khi cũng cần thực hiện ngã bụng trong một số trường hợp. Theo Hiệp hội Sản phụ khoa Hoa Kì (American College of Obstetricians and Gynecologists – ACOG) năm 2021, khâu vòng có thể được thực hiện trong trường hợp đơn thai, không tiền căn sinh non và có CL < 10 mm hoặc đơn thai, có tiền căn sinh non và CL < 25 mm.

  

• Đặt vòng nâng: đây cũng là phương pháp thường được các bác sĩ lựa chọn. Tuy nhiên, hiệu quả của phương pháp này còn chưa cho thấy hiệu quả nhiều trong các nghiên cứu. Bên cạnh đó, việc đặt vòng nâng cũng gây nhiều khó chịu và tăng tiết dịch âm đạo cho các mẹ bầu. 

  

CÁC MẸ BẦU CẦN LÀM GÌ KHI CÓ NHỮNG TRIỆU CHỨNG DOẠ SINH NON?

Khi xuất hiện những triệu chứng của doạ sinh non, các mẹ bầu cần đến ngay các cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị kịp thời. Đối với các thai phụ đã từng được chẩn đoán doạ sinh non và cho về nhà theo dõi, các mẹ bầu cần:

• • Vận động nhẹ nhàng, vừa sức. Các hiệp hội khuyến cáo không cần phải nằm nghỉ tại giường trong những trường hợp này.
  • Nghỉ ngơi hợp lí, ngủ đủ 8 tiếng một ngày. Khi nằm nên nghiêng sang trái để lưu thông máu tốt hơn.
  • Ăn uống hợp lí, đủ dinh dưỡng. Bổ sung các chất theo chỉ định của bác sĩ
  • Luôn giữ tâm trạng thoải mái, tránh stress, ưu phiền, thức khuya
  • Khi có các triệu chứng của doạ sinh non cần đến bệnh viện hoặc phòng khám ngay.
  • Tuân thủ lịch khám thai định kì để được tư vấn và điều trị kịp thời

Sinh non là tình trạng có thể xảy ra ở bất cứ thai phụ nào và doạ sinh non cũng có thể là một tình trạng báo trước của hiện tượng này. Ngay khi có những triệu chứng của doạ sinh non, các mẹ bầu cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị kịp thời. Điều quan trọng hơn hết là các bà bầu cần tuân thủ lịch khám thai đúng hẹn để các bác sĩ có thể theo dõi thai kì của mình tốt hơn nhé!